Elfreth’s Alley Amerika’nın Pensivalya eyaletine bağlı Philadelphia şehrinde yer alıyor. Delawere Nehri yakınlarında, federal tarzda inşa edilmiş arnavut kaldırımlı sokak Amerika’nın bilinen en eski sokağı.
Eski moda çiçek kutuları, panjurlar ve Flaman bond tuğlaları ile bu evler, ziyaretçilerine Philadelphia‘nın 18. yüzyılda nasıl göründüğüne dair ipuçları veriyor.
Elfreth’s Alley adını sokaktaki evlerin çoğunu inşa eden, bir arazi yatırımcısı olan Jeremiah Elfreth’in adından alıyor. Sokaktaki evler genellikle kalay ustası, camcı, ayakkabıcı, vagon ustası ve marangozlar gibi zanaatkarlar tarafından kullanılıyordu. Bu insanlar bir sömürge şehri olan Philadelphia‘nın bel kemiğiydi.
Amerika’nın En Eski Sokağı Elfreth’s Alley
ABD’ye bağlı Pensilvanya eyaletinin kurucusu olan William Penn’in projeleri arasında Elfreth’s Alley bulunmuyordu. Aslında Penn, Philadelphia‘yı geniş caddeleri ve meyve bahçeleriyle bir İngiliz kırsal kasabası gibi inşa etmek istiyordu. Ancak Delawere Nehri yakınlarındaki arazide böyle bir şey mümkün değildi.
Esnaf ve zanaatkarlardan oluşan kentin sakinleri çoğunlukla mal ve malzemelerin geldiği limana yakın olan nehrin kıyısında yaşıyordu. Kalabalığın hafifletilmesi ve nehre erişimin kolaylaştırılması için Elfreth’s Alley’in açılması kararlaştırıldı. Bunun için iki toprak sahibi, Arthur Wells ve John Gilbert, Front ve Second sokakları arasında kalan mülklerini birleştirdi.
18. yüzyıl boyunca ayakkabıcılar, marangozlar, terziler ve bu sokakta yaşayan diğer insanlar iki ila dört kat arasında değişen evlerinin alt katını işyeri ve dükkan olarak kullandılar. Üst katlarda ise yaşadılar.
19. yüzyılın sonları, 20. Yüzyılın başlarında yaşanan Endüstri Devrimi, sokağı ve çevresindeki mahalleyi değiştirdi. İlk olarak 1868’de bir soba fabrikasının hizmete girmesiyle başlayan süreç, Elfreth’s Alley’in tamamıyla fabrikalarla kuşatılmasına kadar devam etti. Yıllar geçtikçe İrlanda, İtalya ve daha sonra Rusya’dan gelen göçmenler bölgedeki birçok fabrikada çalışmak için sokağa akın etti.
On yıllar sonra sokak iyice önemini yitirdi ve sokak sakinleri evlerini terk ettiler. Amerika’daki sokak adı basitleştirme programının bir parçası olarak sokağın adı 100 Cherry Sokağı olarak değiştirildi.
1930’larda evleri satın almak ve restore etmek için Elfreth’s Alley Association adında bir dernek kuruldu. Dernek caddeyi yıkılmaktan kurtarmak ve eski adını sokağa yeniden vermek için çalıştı ve başarılı oldu.
Bugün Amerika’nın en eski sokağı olan Elfreth’s Alley ABD Federal Hükümeti tarafından tarihi önemi nedeniyle tanınmış yapı, eser veya bölgeye verilen National Historic Landmark (Ulusal Tarihi Öneme Sahip Eser) olarak kabul ediliyor.
