Kanada’nın Montreal kentini ziyaret ederseniz, deniz kıyısında dikkatinizi çekecek tuhaf bir yapı var. Bu, Moshe Safdie‘nin McGill Üniversitesi’nde mimarlık okurken yüksek lisans tezinin bir parçası olarak tasarladığı bir konut kompleksi olan Habitat 67. Bina, Expo 67‘ye katılan dünyanın dört bir yanından gelen işçilere geçici barınma sağlamak amacıyla inşa edilmiştir.
Habitat 67, doğayı geometrik desenlerle birleştiren organik bir büyümeyi taklit etmek amacıyla modüler mimaride yapılan bir deneydir. Japonya‘da 1960’larda popüler olan metabolizma tarzında tasarlanmıştır ve genellikle Nakagin Kapsül Kulesi ile ilişkilendirilir.
Sıklıkla brütalist bir başyapıt olarak anılmasına rağmen Safdie, bunun aslında o dönemin brütalist hareketine bir tepki olduğunu iddia etmektedir. Habitat, orta sınıf kent sakinlerinin yaşam kalitesini artırmayı amaçlıyordu.
Habitat 67: Modüler Mimaride Benzersiz Bir Deney
Binadaki her birimin, çoğu komşu bir dairenin çatısında yer alan özel bir bahçeye erişimi vardır. Binanın inşasında kullanılan 354 adet birbirinin aynısı prefabrik kutu, yan tarafta bu amaç için özel olarak inşa edilen bir fabrikada üretildi. Bu kutular, bir ila dört yatak odası arasında değişen 158 daire oluşturmuş, ancak bazı birimler o zamandan bu yana birleştirilerek sayı 148’e düşürülmüştür.
Habitat 67‘de yaşamak hiçbir zaman uygun fiyatlı değildi. Nihai maliyeti 22 milyon dolar olan bina, bütçenin çok üzerine çıktı ve devlete ait olan binayı, inşaat maliyetlerini telafi etmek için alışılmadık derecede yüksek kira oranları talep etmeye zorladı. Bir perspektife oturtmak gerekirse, 1968 yılında Montreal‘de ortalama kiralar bütün bir ev için sadece birkaç yüz dolarken, Habitat 67 tek yatak odalı bir birim için yaklaşık 1000 dolar talep ediyordu. Yine de proje şu anda Montreal‘in en prestijli adreslerinden biri.
İlgini Çekebilir
Habitat 67 şehir merkezinde değil, metro, alışveriş merkezleri ve hatta diğer evler gibi olanakların bulunmadığı bir sanayi bölgesinde yer alıyor. Safdie‘nin orijinal planının 1000’den fazla daire, mağazalar ve bir okul içeren daha büyük bir topluluk yaratmak olduğu düşünüldüğünde bu ironik bir durum.
Projeyi eleştirenler, amacının alt sınıflar için düşük maliyetli konut sağlamak olduğunu savunmakta ve başarısızlığının kanıtı olarak inanılmaz pahalı dairelere işaret etmektedir. Ancak Safdie, projenin orta sınıf için tasarlandığını ve şehir yaşamı için yeni bir model olarak kentsel bir ortamda banliyö tarzı konutlar sağladığını sürekli olarak belirtmiştir.
Habitat 67 bugün yüzlerce Montreal sakinine ev sahipliği yapmaya devam ediyor.
